Skarga pauliańska - jak odzyskać należności, gdy dłużnik przepisał majątek?

Dłużnik pozbywa się majątku, sprzedaje lub daruje ruchomości czy też nieruchomości mamy prawo wnosić o cofnięcie takiej czynności.

Skarga pauliańska została uregulowana w art. 527-534 kodeksu cywilnego. Jest to instytucja, która ma celu chronić wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika. Zdarzają się sytuacje, w których w celu uniknięcia przez dłużników zapłaty zobowiązań wyzbywają się swojego majątku.

Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Każdorazowo okoliczności danej sprawy będą oceniane przez sąd pod kątem legalności skargi pauliańskiej.

W celu ułatwienia wierzycielom dochodzenia ich należności wprowadzono zasadę domniemania tj., jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

W praktyce wielokrotnie pojawiały się wątpliwości, kiedy istnieje możliwość skorzystania ze skargi pauliańskiej. Sąd Najwyższy w tej materii wydał następujące orzeczenia:

a) powództwo przewidziane w art. 527 k.c. jest dopuszczalne także wtedy, gdy dłużnikiem jest tylko jeden z małżonków, a przedmiot zaskarżonej czynności wchodził do majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka (wyrok SN z dnia 6 czerwca 2003 r., IV CKN 204/01, OSNC 2004, nr 9, poz. 138);

b) wierzyciel, którego dłużnikiem jest tylko jeden z małżonków, może domagać się uznania czynności prawnej za bezskuteczną na podstawie art. 527 § 1 k.c. także wtedy, gdy darowizny nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego dokonali dłużnik i jego małżonek (uchwała SN z dnia 24 października 2003 r., III CZP 72/03, OSP 2004, z. 9, poz. 116);

c) na podstawie art. 527 § 1 k.c. wierzyciel może zaskarżyć zgodny wniosek dłużnika i pozostałych uczestników postępowania o podział majątku wspólnego, dział spadku i zniesienie współwłasności, jeżeli w wyniku uwzględnienia tego wniosku przedmioty majątkowe objęte podziałem zostały nabyte przez uczestników postępowania niebędących dłużnikami (uchwała SN z dnia 17 czerwca 2010 r., III CZP 41/10, OSNC 2011, nr 1, poz. 5);

d) wykreślenie z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego spółki akcyjnej będącej dłużnikiem nie wyłącza ochrony jej wierzycieli na podstawie art. 527 kc (uchwała SN z dnia 11 września 2013 r., III CZP 47/13, OSNC 2014, nr 4, poz. 38).

Należy pamiętać że wierzyciel ma tylko 5 lat na wniesienie do sądu skargi pauliańskiej do sądu.

Opłata sądowa tj wpis sądowy przy sprawach o skargę pauliańską wynosi 5% wartości przedmiotu sporu.

 Skutkiem skargi pauliańskiej jest uznanie przez sąd określonej czynności prawnej dłużnika za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela.

Nasza kancelaria przeprowadziła wiele tego typu spraw skutecznie, zatem zapraszamy do współpracy.