W związku z nasilającym się kryzysem finansowym, w ostatnich latach liczba zaległości płatniczych w Hiszpanii poważnie wzrosła. W 2011 roku dotyczyła już 49% hiszpańskich przedsiębiorstw, zwłaszcza małych i średnich.

Średni okres ściągalności należności pomiędzy hiszpańskimi przedsiębiorstwami wynosi 86 dni, podczas gdy w Europie - 49 (według danych opracowanych na podstawie opublikowanego biuletynu informacyjnego biura Iberinform Grupo Credito y Caucion, zajmującego się tematem ryzyka kredytowego w Hiszpanii).

Przed nawiązaniem kontaktów handlowych z hiszpańskimi przedsiębiorcami warto sprawdzić ich wypłacalność oraz podjąć działania, mające na celu zapobieganie ewentualnym opóźnieniom w przekazywaniu płatności. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji w Madrycie daje polskim przedsiębiorcom możliwość weryfikacji kondycji finansowej hiszpańskich przedsiębiorstw za pomocą bazy danych E-informa.

W celu weryfikacji przyszłych partnerów handlowych w Hiszpanii zaleca się również korzystanie z archiwów spisu dłużników, takich jak:

• CIRBE (Centrum Informacyjne Centralnego Banku Hiszpanii, dotyczące ryzyka) www.bde.es/clientebanca/cirbe.htm

• RAI (Rejestr Niezapłaconych Akceptacji) www.ficherorai.com

• ASNEF (wykaz z informacjami na temat niewypłacalności majątkowej i kredytowej) www.asnef.com

• BADEX (baza danych dotycząca niepłaconych rachunków telefonicznych, długów kredytowo-finansowych, towarzystw ubezpieczeniowych, poręczeń itp.)

• Badexcug.Experian (baza danych Experian Closed Users Group) www.experian.es

• Registro Mercantil (Centralny Rejestr Handlowy) www.rmc.es

 

Dłużnik hiszpański nie płaci?

Kiedy jednak strona hiszpańska nie dokonuje płatności w uzgodnionym terminie, decydujące może okazać się podjęcie szybkich działań w celu efektywnego wyegzekwowania należności od kontrahenta. Wskazane jest skorzystanie z usług kancelarii adwokackich wyspecjalizowanych w tej dziedzinie, posiadających szeroką wiedzę i potrafiących pracować efektywnie w celu odzyskania długu.

Po wyczerpaniu możliwości polubownego załatwienia sporu poprzez wydłużenie terminu zapłaty lub ugodę, wierzycielowi przysługuje kilka możliwości polegających na wytoczeniu powództwa do sądu bądź, w pewnych okolicznościach, na wszczęciu postępowania upadłościowego (hiszp. concurso de acreedores).

W Hiszpanii mamy do czynienia z następującymi typami postępowania sądowego:

• postępowanie nakazowe - w przypadku, gdy wysokość długu, udokumentowana rachunkiem lub pokwitowaniem płatniczym, wynosi mniej niż 250.000 euro,
• postępowanie zwykłe - w przypadku, gdy wysokość długu przekracza 250.000 euro (niezbędne jest zatrudnienie adwokata).

Postępowanie sądowe - nakazowe

stosowane jest gdy dąży się do uzyskania od drugiej strony spłaty długu  pieniężnego o określonej wartości, przeterminowanego i podlegającego umorzeniu, który nie przekracza 250.000 euro i jest wiarygodnie udokumentowany np. rachunkami. Opcję tej procedury można stosować tylko wtedy, gdy można udowodnić, że dług faktycznie istnieje i podlega umorzeniu, zgodnie z artykułami 812 i kolejnymi Prawa cywilnego o postępowaniu sądowym. Obecnie tę procedurę  stosuje się w ponad jednej trzeciej wszystkich egzekucji nakazów cywilnych.

Jeżeli dług w Hiszpanii udokumentowany jest przy pomocy tzw. dokumentów wekslowych (weksle, czeki, weksle własne), które były akceptowane przez dłużnika, właściwym sposobem rozstrzygnięcia sporów będzie proces wekslowy lub proces egzekucyjny. W przypadku braku akceptacji dokumentów wekslowych trzeba wrócić do opcji postępowania nakazowego, kiedy dług jest mniejszy niż 250.000 euro lub do postępowania zwykłego, kiedy dług przewyższa tę sumę.

Jeżeli posiadamy już wyrok sądowy nakazujący spłatę długu, można przystąpić do tzw. Przymusowej Egzekucji Pieniężnej. W przypadku gdy dokument, którym dysponujemy jest dokumentem prawnie poświadczonym przez notariusza lub jest to polisa sprawdzona przez agenta handlowego, wtedy odpowiednią procedurą będzie proces egzekucyjny.

W niektórych sytuacjach składanie pozwu do sądu jest niecelowe, ze względu na niski stopień wypłacalności dłużnika. W takich przypadkach, wierzyciel może rozważać wniesienie wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego (hiszp. concurso de acreedores), które zakończy się bądź zawarciem przez wierzycieli układu, bądź likwidacją przedsiębiorstwa. 

 

Postępowanie upadłościowe w Hiszpanii (Concurso de los acreedores)

 

Hiszpański system prawny reguluje przebieg i skutki niewypłacalności osób fizycznych i prawnych w ramach działu zwanego „prawem konkursowym lub upadłościowym" (derecho concursal). Podstawę prawną stanowi w tym przypadku Ustawa 22/2003 z 9 lipca (Ley 22/2003 de 9 de julio, Concursal)

Postępowanie upadłościowe wszczyna się, kiedy podmiot nim objęty jest niewypłacalny (nie jest w stanie regularnie spełniać swoich wymagalnych zobowiązań), lub przewiduje swoją niewypłacalność w przyszłości.

Z wnioskiem o ogłoszenie niewypłacalności może wystąpić sam dłużnik (mamy wtedy do czynienia z „konkursem dobrowolnym" (hiszp. concurso voluntario) lub wierzyciele dłużnika - konkurs konieczny (hiszp. concurso necesario).

Ogłoszenia niewypłacalności dokonuje Sąd Handlowy (Juzgado de lo Mercantil). W momencie dokonania owej deklaracji (hiszp. declaración de concurso) sąd wzywa wierzycieli, aby w terminie jednego miesiąca poinformowali administrację upadłościową o długach, które ma wobec nich dotknięta nią spółka. Sąd powołuje administrację upadłościową, w której skład wchodzą osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie postępowania upadłościowego (adwokat, audytor/ekonomista i przedstawiciel wierzycieli).

Sądowe ogłoszenie niewypłacalności nie wstrzymuje statutowej działalności spółki. W przypadku konkursu dobrowolnego dłużnik utrzymuje prawo do prowadzenia swoich spraw i zaciągania zobowiązań pod kontrolą administracji upadłościowej. W konkursie koniecznym owe uprawnienia dłużnika zostają zawieszone i przechodzą w ręce administracji.

W ciągu dwóch miesięcy od sądowego ogłoszenia niewypłacalności, administracja upadłościowa przedstawić musi raport (hiszp. informe de la administración concursal), który zawiera miedzy innymi listę wierzycieli i plan przyszłych działań i decyzji. Możliwe jest zawarcie ugody z wierzycielem. Umowa taka podlega postanowieniom sądowym, tzn. akceptacji sądowej.

Najważniejszym etapem postępowania konkursowego jest doprowadzenie do zaspokojenia dłużników niewypłacalnego podmiotu. Możliwe jest to na dwa alternatywne sposoby:

• poprzez zawarcie porozumienia (hiszp. fase de convenio),
• poprzez likwidację (hiszp. fase de liquidación).

Celem likwidacji jest doprowadzenie do wygaśnięcia spółki i zakończenia jej wszelkiej działalności. Dla odmiany, porozumienie ma na celu ustalenie sposobu, w jaki zaspokojeni zostaną wierzyciele spółki tak, aby ta mogła kontynuować swoją działalność. W ramach porozumienia możliwe jest zmniejszenie sumy poszczególnych zadłużeń lub przesuniecie daty ich spłaty.

1 stycznia 2012 weszła w życie w Hiszpanii nowelizacja prawa upadłościowego. Pozwala ona w większym zakresie na zawieranie porozumień z wierzycielami i znajdowanie sposobów dofinansowania bez konieczności uzyskania sądowej deklaracji niewypłacalności.