Firma w Czechach a komornik – co warto wiedzieć?
Coraz więcej polskich przedsiębiorców decyduje się na założenie firmy w Czechach. Korzyści są kuszące: niższe podatki, mniej uciążliwa biurokracja, bardziej przyjazne otoczenie dla małego i średniego biznesu. Jednak jedną z częściej poruszanych kwestii przy tej decyzji jest pytanie: czy komornik w Polsce może zająć majątek firmy zarejestrowanej w Czechach?
Czy firma w Czechach chroni przed komornikiem w Polsce?
Odpowiedź brzmi: nie do końca. Rejestracja działalności gospodarczej za granicą, np. w Czechach, nie gwarantuje automatycznej ochrony przed egzekucją komorniczą w Polsce. Kluczowe znaczenie ma tutaj to, gdzie faktycznie prowadzona jest działalność oraz gdzie znajduje się majątek dłużnika.
Jeśli polski przedsiębiorca przeniósł działalność do Czech jedynie formalnie, ale nadal prowadzi biznes w Polsce, wystawia faktury polskim kontrahentom i posiada majątek na terenie RP, to komornik może zająć jego aktywa na podstawie tytułu wykonawczego wydanego w Polsce.
Egzekucja transgraniczna – możliwa, ale bardziej skomplikowana
Jeśli firma rzeczywiście funkcjonuje w Czechach, a dłużnik nie posiada majątku w Polsce, egzekucja wierzytelności przez polskiego komornika może być utrudniona, ale nie niemożliwa. W takich sytuacjach stosuje się rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012, które reguluje kwestie uznawania i wykonywania orzeczeń sądów państw członkowskich UE.
W praktyce oznacza to, że:
- polski wierzyciel może wystąpić o uznanie orzeczenia w Czechach,
- po uzyskaniu klauzuli wykonalności w Czechach, sprawę przejmuje czeski soudní exekutor (odpowiednik komornika),
- egzekucja toczy się zgodnie z czeskimi przepisami egzekucyjnymi.
Cały proces jest więc dłuższy, wymaga znajomości procedury międzynarodowej i często – pomocy czeskiego prawnika.
Odpowiedzialność osobista a forma działalności
W Czechach, podobnie jak w Polsce, forma prowadzenia działalności ma znaczenie dla odpowiedzialności majątkowej.
Osoba fizyczna prowadząca Živnost (odpowiednik jednoosobowej działalności) odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem – również tym znajdującym się w Polsce.
Spółki z o.o. (czeska „s.r.o.”) oferują ograniczoną odpowiedzialność, co może stanowić większą ochronę przed egzekucją. Jednak w przypadku nadużyć lub pozornego działania – sąd może „przebić zasłonę korporacyjną” i pociągnąć właścicieli do odpowiedzialności.
Czy przeniesienie firmy do Czech może być uznane za próbę uniknięcia egzekucji?
Tak – w niektórych przypadkach. Jeśli wierzyciel lub komornik wykaże, że rejestracja firmy w Czechach miała na celu jedynie utrudnienie egzekucji (np. fikcyjna zmiana siedziby, brak rzeczywistej działalności za granicą), może dojść do:
- skargi pauliańskiej (czyli uznania czynności za bezskuteczną wobec wierzyciela),
- postawienia zarzutu pozorności czynności prawnych,
- złożenia wniosku o przebicie struktury korporacyjnej w razie ukrywania majątku.
Podsumowanie
Założenie firmy w Czechach nie jest złamaniem prawa ani automatyczną formą unikania odpowiedzialności finansowej. To legalna strategia biznesowa, pod warunkiem że:
- rzeczywiście prowadzi się działalność w Czechach,
- nie ma mowy o działaniach mających na celu jedynie ukrycie majątku,
- przestrzegane są przepisy prawa zarówno polskiego, jak i czeskiego.
Pamiętaj: prawo egzekucyjne działa także w relacjach międzynarodowych. Zanim zdecydujesz się na przeniesienie firmy za granicę – warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie międzynarodowym i egzekucyjnym. To pozwoli uniknąć błędów, które mogą kosztować więcej niż potencjalne oszczędności.