Przedawnienie roszczeń o zachowek – kiedy mija termin?
Roszczenie o zachowek nie jest wieczne – uprawniony do jego otrzymania ma określony czas, aby dochodzić swoich praw przed sądem lub zawrzeć ugodę z osobą zobowiązaną do zapłaty. Po jego upływie roszczenie może zostać oddalone jako przedawnione. W tym artykule wyjaśniamy, kiedy mija termin przedawnienia roszczeń o zachowek, jak go liczyć oraz co się dzieje po jego upływie.
Czym jest zachowek?
Zachowek to instytucja prawa spadkowego, która chroni najbliższych członków rodziny spadkodawcy (dzieci, małżonka, rodziców) przed całkowitym pozbawieniem udziału w spadku. Jeżeli osoba uprawniona nie została uwzględniona w testamencie lub otrzymała mniej niż przewiduje ustawa, może żądać zapłaty pieniężnej od spadkobierców lub osób obdarowanych.
Przedawnienie zachowku – dlaczego to ważne?
Przedawnienie oznacza, że po upływie określonego terminu osoba zobowiązana do zapłaty zachowku (np. spadkobierca) może odmówić jego uregulowania, powołując się właśnie na przedawnienie. W praktyce oznacza to, że nawet zasadny pozew może zostać oddalony przez sąd, jeśli został złożony po terminie.
Termin przedawnienia roszczenia o zachowek
Zgodnie z art. 1007 Kodeksu cywilnego, termin przedawnienia roszczenia o zachowek zależy od tego, czy został sporządzony testament, czy mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym.
✅ 5 lat od ogłoszenia testamentu
Jeśli spadkodawca zostawił testament, termin przedawnienia roszczenia o zachowek wynosi 5 lat od dnia ogłoszenia testamentu.
Przykład: Testament został ogłoszony 10 sierpnia 2020 r.
Termin przedawnienia upływa 10 sierpnia 2025 r.
✅ 5 lat od otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy)
W przypadku dziedziczenia ustawowego (gdy nie ma testamentu), termin przedawnienia wynosi 5 lat od dnia otwarcia spadku, czyli od dnia śmierci spadkodawcy.
Przykład: Spadkodawca zmarł 6 maja 2021 r.
Roszczenie przedawnia się 6 maja 2026 r.
Czy można przerwać lub zawiesić bieg przedawnienia?
Tak. Bieg terminu przedawnienia ulega przerwaniu m.in. poprzez:
- wniesienie pozwu do sądu,
- wezwanie do zapłaty (jeśli prowadzi do negocjacji lub mediacji),
- uznanie roszczenia przez zobowiązanego (np. poprzez częściową zapłatę zachowku).
Po przerwaniu biegu przedawnienia termin liczy się na nowo od momentu przerwania.
Co jeśli roszczenie się przedawniło?
Jeśli upłynął 5-letni termin, a pozwany (spadkobierca lub osoba obdarowana) powoła się w sądzie na przedawnienie, to roszczenie zostanie oddalone. Sąd nie bada przedawnienia z urzędu, dlatego dopóki pozwany go nie podniesie, roszczenie może zostać uwzględnione.
Najczęstsze błędy przy dochodzeniu zachowku
- Nieznajomość daty ogłoszenia testamentu – a to właśnie od niej liczony jest termin.
- Brak udokumentowania przerwania przedawnienia – np. brak potwierdzenia wezwania do zapłaty.
- Zbyt długie negocjacje bez formalnego działania – mogą spowodować, że roszczenie się przedawni.
- Błędne przyjęcie, że termin to 10 lat – dawniej obowiązywał dłuższy termin, ale od 2011 roku to już tylko 5 lat.
Podsumowanie
Przedawnienie roszczenia o zachowek to kwestia, której nie wolno lekceważyć. Jeżeli jesteś uprawniony do zachowku, działaj niezwłocznie – najlepiej skonsultuj się z prawnikiem, który oceni, czy Twoje roszczenie jest jeszcze aktualne i pomoże przerwać bieg przedawnienia.
Potrzebujesz pomocy w sprawie o zachowek we Wrocławiu?
Skontaktuj się z naszą kancelarią. Pomożemy ocenić sytuację, zgromadzić dowody i przygotować wezwanie lub pozew. Działamy sprawnie i skutecznie.