Rozstanie lub rozwód rodziców nie oznacza końca więzi między dzieckiem a którymkolwiek z nich. Prawo rodzinne w Polsce chroni prawo dziecka do kontaktu z obojgiem rodziców. Dlatego w sytuacji, gdy rodzice nie są w stanie samodzielnie ustalić zasad spotkań, konieczne jest sądowe uregulowanie kontaktów z dzieckiem.
W tym artykule wyjaśniamy, czym są kontakty, jak wygląda postępowanie przed sądem oraz jakie są możliwości ich egzekwowania.
Czym są kontakty z dzieckiem?
Kontakty z dzieckiem to wszystkie formy utrzymywania relacji pomiędzy rodzicem a dzieckiem, niezależnie od miejsca jego zamieszkania. Zgodnie z art. 113 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO), obejmują one:
- wspólne spędzanie czasu (np. wizyty, wyjazdy, spotkania),
- rozmowy telefoniczne lub wideo,
- korespondencję tradycyjną i elektroniczną.
Utrzymywanie kontaktu z dzieckiem to zarówno prawo, jak i obowiązek rodzica. Nawet jeśli jedno z rodziców nie sprawuje bezpośredniej opieki, nadal ma prawo uczestniczyć w życiu dziecka.
Dlaczego warto uregulować kontakty?
Wielu rodziców po rozstaniu potrafi samodzielnie porozumieć się w kwestii spotkań z dzieckiem. Niestety, gdy relacje są napięte, pojawiają się konflikty – np. odmowa spotkań, ograniczanie kontaktów lub nierealne oczekiwania jednej ze stron.
W takiej sytuacji warto zwrócić się do sądu, by kontakty zostały formalnie uregulowane. Dzięki temu:
- każda ze stron ma jasno określone prawa i obowiązki,
- dziecko ma zapewnioną stabilność i przewidywalność,
- unika się sporów i stresujących sytuacji.
Jak można uregulować kontakty z dzieckiem?
Istnieją dwa główne sposoby:
Porozumienie rodzicielskie
Najlepszym rozwiązaniem jest dobrowolne porozumienie między rodzicami.
Można je zawrzeć:
- samodzielnie i następnie zatwierdzić przez sąd,
- w trakcie mediacji rodzinnej,
- w toku sprawy o rozwód lub separację.
W porozumieniu warto dokładnie określić:
- dni i godziny spotkań,
- sposób przekazywania dziecka,
- sposób kontaktu na odległość (np. rozmowy wideo),
- zasady dotyczące świąt, wakacji i ferii.
Wniosek do sądu rodzinnego
Jeżeli porozumienie nie jest możliwe, rodzic może złożyć wniosek o uregulowanie kontaktów z dzieckiem.
Wniosek składa się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka.
We wniosku należy wskazać:
- proponowany sposób realizacji kontaktów,
- uzasadnienie, dlaczego takie rozwiązanie służy dobru dziecka.
Sąd po rozpoznaniu sprawy może uregulować kontakty w sposób szczegółowy, ograniczyć je lub – w wyjątkowych przypadkach – całkowicie zakazać.
Ograniczenie i zakaz kontaktów
Dobro dziecka jest nadrzędnym kryterium każdej decyzji sądu.
Zgodnie z art. 113² KRO, jeżeli kontakty z rodzicem mogłyby negatywnie wpływać na rozwój dziecka lub narażać je na krzywdę, sąd może:
- ograniczyć kontakty, np. do spotkań w obecności kuratora,
- zakazać kontaktów w sytuacjach szczególnych, np. gdy rodzic stosuje przemoc lub nadużywa alkoholu.
Zmiana uregulowanych kontaktów
Sądowe postanowienie o kontaktach nie jest niezmienne.
Jeśli zmienią się okoliczności (np. dziecko podrośnie, rodzic zmieni miejsce zamieszkania, poprawią się relacje), można wystąpić o zmianę uregulowania kontaktów.
Wniosek składa się do tego samego sądu, który wydał pierwotne postanowienie.
Co zrobić, gdy drugi rodzic utrudnia kontakty?
Niestety, zdarza się, że rodzic nieprzestrzegający postanowienia sądu utrudnia spotkania lub odmawia ich realizacji.
W takim przypadku drugi rodzic może wystąpić do sądu o:
- zagrożenie nakazaniem zapłaty określonej kwoty pieniężnej za każde naruszenie postanowienia,
- nakaz zapłaty tej kwoty, jeśli utrudnianie kontaktów będzie się powtarzać.
To skuteczny instrument egzekucji kontaktów, chroniący prawo dziecka do relacji z obojgiem rodziców.
Koszty postępowania
Złożenie wniosku o uregulowanie kontaktów wiąże się z opłatą sądową w wysokości 100 zł.
Taka sama opłata dotyczy wniosku o zmianę kontaktów.
W przypadku zawarcia ugody przed mediatorem, zatwierdzonej przez sąd – opłata nie jest pobierana.
Dobro dziecka jako nadrzędna zasada
Każda decyzja sądu rodzinnego jest podejmowana z uwzględnieniem dobra dziecka.
W wielu sprawach sądy zasięgają opinii biegłych psychologów z Opiniodawczych Zespołów Specjalistów Sądowych (OZSS), którzy pomagają ustalić, jaka forma kontaktu będzie najkorzystniejsza dla dziecka.
Uregulowanie kontaktów z dzieckiem - Podsumowanie
Uregulowanie kontaktów z dzieckiem to kluczowy krok w zapewnieniu mu poczucia bezpieczeństwa i ciągłości relacji z obojgiem rodziców.
Najlepiej, gdy rodzice potrafią osiągnąć porozumienie polubownie – wówczas postępowanie sądowe nie jest konieczne.
Jeśli jednak konflikt uniemożliwia współpracę, sądowa regulacja kontaktów pozwala chronić interes dziecka i zapewnić realizację jego praw.
Potrzebujesz wsparcia prawnika rodzinnego?
Kancelaria Prawna W.S.I. Polska specjalizuje się w sprawach o kontakty z dzieckiem, rozwodach i postępowaniach rodzinnych.
Pomagamy w przygotowaniu wniosku, reprezentujemy Klientów przed sądem i wspieramy w mediacjach.
📞 Skontaktuj się z nami, aby uzyskać profesjonalną pomoc w Twojej sprawie.