Przedawnienie należności na Węgrzech – co warto wiedzieć?
Jak skutecznie dochodzić roszczeń w relacjach z węgierskimi kontrahentami?
Współpraca gospodarcza między Polską a Węgrami rozwija się dynamicznie, szczególnie w sektorze usług, transportu i handlu. Wraz z rosnącą liczbą transakcji transgranicznych pojawia się również ryzyko opóźnień w płatnościach lub całkowitego braku zapłaty. Dla wierzycieli kluczową kwestią staje się nie tylko skuteczne dochodzenie należności, ale także znajomość przepisów o przedawnieniu roszczeń obowiązujących w państwie dłużnika. W niniejszym artykule wyjaśniamy, jak działa przedawnienie wierzytelności na Węgrzech, jakie są terminy oraz jak można przerwać lub zawiesić jego bieg.
Czym jest przedawnienie według prawa węgierskiego?
W prawie węgierskim przedawnienie (węg. "elévülés") oznacza wygaśnięcie możliwości dochodzenia roszczenia przed sądem po upływie określonego czasu. Przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia samego zobowiązania, lecz jego niemożność przymusowego wyegzekwowania na drodze sądowej, jeśli dłużnik powoła się na zarzut przedawnienia.
Podstawę prawną stanowi Kodeks cywilny Węgier (Ptk. – Polgári Törvénykönyv), który wszedł w życie 15 marca 2014 r.
Podstawowy termin przedawnienia na Węgrzech
Zgodnie z art. 6:22 Kodeksu cywilnego:
„Roszczenia przedawniają się z upływem pięciu lat.”
Oznacza to, że podstawowy termin przedawnienia na Węgrzech wynosi 5 lat, licząc od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Jak oblicza się bieg przedawnienia na Węgrzech?
Bieg przedawnienia rozpoczyna się w dniu, w którym wierzyciel mógł po raz pierwszy skutecznie zażądać spełnienia świadczenia (np. zapłaty faktury).
Przedawnienie liczy się w pełnych latach kalendarzowych.
Jeżeli ostatni dzień terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, termin upływa w następny dzień roboczy.
Przykład:
Jeśli faktura wystawiona 10 czerwca 2020 r. była płatna do 25 czerwca 2020 r., przedawnienie roszczenia następuje 25 czerwca 2025 r.
Możliwość zmiany terminu przedawnienia
Strony umowy mogą w drodze umowy:
- skrócić termin przedawnienia (do minimum 1 roku),
- wydłużyć termin przedawnienia (do maksymalnie 20 lat).
Warunkiem jest, aby modyfikacja była wyraźna i nie sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Zawieszenie i przerwanie biegu przedawnienia
Zawieszenie biegu przedawnienia (węg. "az elévülés nyugvása")
Zawieszenie oznacza, że w czasie trwania określonych okoliczności termin przedawnienia nie biegnie. Na Węgrzech zawieszenie występuje m.in. gdy:
- dłużnik i wierzyciel są członkami rodziny lub pozostają w trwałym związku,
- roszczenie nie mogło zostać dochodzone z przyczyn obiektywnych (np. stan klęski żywiołowej, pandemia).
Po ustaniu przyczyny zawieszenia bieg terminu przedawnienia jest kontynuowany.
Przerwanie biegu przedawnienia (węg. "az elévülés megszakadása")
Przerwanie skutkuje ponownym rozpoczęciem biegu terminu. Do przerwania dochodzi, gdy:
- dłużnik uzna roszczenie (np. częściowo je spłaci),
- wierzyciel wszczął postępowanie sądowe lub arbitrażowe,
- dochodzi do egzekucji komorniczej.
Po każdorazowym przerwaniu termin przedawnienia liczy się na nowo.
Specjalne terminy przedawnienia – wyjątki od zasady 5 lat
Roszczenia konsumenckie i wynikające z drobnych umów
3 lata – roszczenia z tytułu usług codziennego użytku, umów dostawy, abonamentu itp.
Roszczenia z tytułu najmu lub dzierżawy
3 lata od zakończenia stosunku prawnego.
Roszczenia z tytułu odpowiedzialności deliktowej (czyny niedozwolone)
5 lat od dnia dowiedzenia się o szkodzie i osobie odpowiedzialnej, maksymalnie 10 lat od zdarzenia.
Przedawnienie a przerwanie postępowania egzekucyjnego
Węgierski porządek prawny przewiduje, że wszczęcie egzekucji również przerywa bieg przedawnienia. Jednak jeśli egzekucja zostanie umorzona z winy wierzyciela lub jego bezczynności, termin biegnie dalej. Dlatego tak ważna jest aktywna kontrola przebiegu postępowania i kontakt z komornikiem (végrehajtó).
Jak skutecznie przerwać przedawnienie na Węgrzech?
Aby nie utracić prawa do roszczenia, wierzyciel może:
- wysłać do dłużnika pisemne wezwanie do zapłaty z uznaniem długu,
- zawrzeć z dłużnikiem ugodę dotyczącą spłaty,
- złożyć pozew do węgierskiego sądu,
- uzyskać Europejski Nakaz Zapłaty i nadać mu wykonalność na Węgrzech,
- zainicjować mediację lub arbitraż.
Wskazówki praktyczne dla wierzycieli zagranicznych
Nie czekaj z dochodzeniem roszczenia – pięcioletni termin może minąć szybciej, niż się wydaje.
Zbieraj i archiwizuj dowody – szczególnie faktury, umowy, korespondencję mailową.
Rozważ wezwanie do zapłaty po węgiersku – komunikacja w języku ojczystym dłużnika zwiększa skuteczność.
Skorzystaj z usług kancelarii znającej prawo węgierskie – unikniesz błędów formalnych i przegapienia terminu.
Zastanów się nad polubownym rozwiązaniem sprawy – ugoda przerywa bieg przedawnienia i może ułatwić odzyskanie pieniędzy.
Jak nasza kancelaria może pomóc?
Nasza kancelaria świadczy kompleksową pomoc prawną w zakresie:
✅ Analizy statusu roszczenia i terminów przedawnienia
✅ Sporządzania wezwań do zapłaty i pism procesowych w języku węgierskim
✅ Dochodzenia roszczeń przed sądem węgierskim lub w ramach ENZ
✅ Zawierania ugód i negocjacji z dłużnikami z Węgier
✅ Reprezentacji wierzycieli w postępowaniach egzekucyjnych na Węgrzech
Podsumowanie – nie pozwól, by Twoje roszczenie się przedawniło
Przedawnienie należności na Węgrzech to realne zagrożenie dla każdego wierzyciela, który nie monitoruje terminów i nie podejmuje aktywnych działań. Dzięki znajomości przepisów węgierskiego prawa cywilnego i doświadczeniu w sprawach międzynarodowych, nasza kancelaria pomoże Ci skutecznie dochodzić Twoich roszczeń przed węgierskimi kontrahentami.